ਸਈਦ ਅਮੀਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਹਿੰਗਮ ਸਫਰ` ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਲੰਘਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਹਰ ਪੰਨ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੀ ਬਦਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਿੱਛੇ ਜਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਾਂਗਾ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਆਨੰਦ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਇੱਕ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦਿਲਚਸਪ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਲੇਖਕ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਬੁਖਾਰਾ ਅਤੇ ਸਮਰਕੰਦ ਤੱਕ ਬੱਸ ਅਤੇ ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਰਹੱਦਾਂ ‘ਤੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਸਟਮ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਲਤਾਨ ਅਹਿਮਦ ਮਸਜਿਦ, ਹਾਗੀਆ ਸੋਫੀਆ ਅਤੇ ਗਲਾਟਾ ਪੁਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੱਛੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਵਰਣਨ ਇੰਨੇ ਮਨਮੋਹਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਾਠਕ, ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ, ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਉਤਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 

ਲੇਖਕ ਨੇ ਕੈਪਾਡੋਸੀਆ (ਗੋਰਮ) ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਹਵਾ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਦੀ ਉਡਾਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਗੁਬਾਰਾ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉੱਠਦੇ ਦੇਖੇ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ  “ਜਾਦੂਈ” ਦੱਸਿਆ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਆਪਣੀਆਂ “ਪਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਿਮਨੀਆਂ” ਅਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਪਹਾੜਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।

ਐਥਨਜ਼ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਐਕਰੋਪੋਲਿਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰੰਸ਼ਸਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਅਰਸਤੂ, ਪਲੈਟੋ ਅਤੇ ਸੁਕਰਾਤ ਵਰਗੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਗਿਆਨ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਐਥਨਜ਼ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਫਲੀ ਮਾਰਕੀਟ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਕੌਫੀ ਦਾ ਵੀ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਦਾ ਦਿਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਯਾਦਗਾਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਸੁਆਦਾਂ ਦਾ ਸੁਆਦ ਲੈਣ ਲਈ ਤਰਸਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਵੇਨਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਡੋਲਾ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੈਨ ਮਾਰਕੋ ਪਲਾਜ਼ਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸੁੰਦਰ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਰੋਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਕੋਲੋਸੀਅਮ ਅਤੇ ਪੈਂਥੀਅਨ ਵਰਗੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਦੇਖੇ। ਉਸਨੇ ਟ੍ਰੇਵੀ ਫਾਊਂਟੇਨ ‘ਤੇ ਸਿੱਕੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਲੂਵਰ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਫਲੋਰੈਂਸ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਅਰਨੋ ਨਦੀ, ਪੇਂਟੇ ਵੇਚਿਓ ਅਤੇ ਹੈਂਗਿਗ ਟਾਵਰ ਵਰਗੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਵੇਖੀਆਂ । ਸੇਵਿਲ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਮੀਰਾਡੋਰ ਡੇ ਲਾਸ ਕਾਸਾਸ, ਅਲਕਾਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਪਲਾਜ਼ਾ ਡੇ ਐਸਪਾਨਾ ਦੇਖੇ, ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਰਿੰਗ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਕੋਰਡੋਬਾ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਕੋਰਡੋਬਾ ਦੀ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਅਨੁਭਵ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਸਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕਿਤਾਬ ਰਾਹੀਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਲ੍ਹਿਆ। ਪ੍ਰਾਗ ਨੂੰ :- ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਚਾਰਲਸ ਬ੍ਰਿਜ ਅਤੇ ਪਾਚੀਨ ਖਗੋਲੀ ਘੜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੰਸ਼ਸਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ। ਐਮਸਟਰਡਮ ਵਿੱਚ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਡੈਮ ਸਕੁਏਅਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਿਆ। ਪੈਰਿਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਲੇਖਕ ਨੇ ਆਈਫਲ ਟਾਵਰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਪ੍ਰੰਸ਼ਸਾ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਪੈਰਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਣ ਲਈ ਹੋਰ ਸਮਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੇਂਟ ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਆਪਣੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਗੋਲਫ ਕੋਰਸ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਦਿਅਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਓਸਲੋ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਹਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ ਅਤੇ (ਫਜੋਰਡ) ਹਨ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਫਾਈ,  ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰੰਸ਼ਸਾ ਕੀਤੀ। ਆਈਸਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਉੱਤਰੀ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਝਰਨੇ, ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ, ਗਰਮ ਚਸ਼ਮੇ ਅਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਪਹਾੜਾਂ ਸਮੇਤ ਆਈਸਲੈਂਡ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਕੁਦਰਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੰਸ਼ਸਾ ਕੀਤੀ।

ਬਹਿਰੀਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਪੁਰਾਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਬਹਿਰੀਨ ਦੀ ਮਹਿਮਾਨ ਨਿਵਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਅਮਜਦ ਇਸਲਾਮ ਅਮਜਦ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਹਰ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਅਨੁਭਵਾਂ ਅਤੇ ਸੂਝਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਉਸਦੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਜਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ‘ਹਿੰਗਮ ਸਫਰ’ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦੇ ਯਾਤਰਾ ਟੀਚਿਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਜਨੂੰਨ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਉਸਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਜਾਦੂਈ ਰੰਗਾਂ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਇਹ ਜਨੂੰਨ ਉਸਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਦੇ ਮੁੱਖ ਟੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਅਤੇ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਰਾਹੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵਰਚੁਅਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਅੱਖਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ।

ਕਹਾਣੀ ਲਿਖਣ ਪਿੱਛੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹਰੇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਪਰ ਸੱਚਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਜਲਵਾਯੂ, ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਟੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਪਰਤੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸੂਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ। ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਦਿਅਕ ਸੋਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਸੀ।

ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਹਿੱਤ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਤਾਬ ਹਰੇਕ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਖੋਜ ਰੁਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੁਖਾਰਾ ਤੇ ਸਕਰਮੰਦ  ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਿਤਾਬ ਵਾਂਗ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਪੰਨਾ ਨਵੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਦੇ ਮੋਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿਗਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਜੂਬਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸਈਅਦ ਅਮੀਰ ਮਹਿਮੂਦ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਦਭੁਤ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਝਲਕੀਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਉੱਥੇ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ, ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ, ਯਾਨੀ 14 ਅਗਸਤ, 2023 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਦਾ ਤਗਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ‘ਤੇ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਵਾਂਗ ਚੁੰਮਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, -ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਹੈਂ। ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ…ਆਪਣੇ ਲੋੜਵੇਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ।

ਇੱਕ ਸੈਲਾਨੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਸੈਲਾਨੀ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਗਮ ਸਫ਼ਰ ਵੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਜੋ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਹਿੰਗਮ ਸਫਰ ਦੇ ਖਰੜੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖ਼ਾਲਿਦ ਮਸੂਦ ਖਾਨ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਈਅਦ ਆਮਿਰ ਮਹਿਮੂਦ ਸਾਹਿਬ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਉਸ ਹੈਰਾਨੀ ਤੋਂ ਉਭਰ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਰਚਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਰਕਮ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਮਾਮੂਲੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਹੈ।